Op maandag 8 maart was de eerste practoratendag van mboRijnland, het Researchlab en het CIV Welzijn & Zorg. Ruim 60 deelnemers spraken online met elkaar over onderzoekend werken in het mbo en de beroepspraktijk. Klaske Apperloo, directeur van mboRijnlands College Start Up benadrukte in haar keynote dat werken met een practoraat leidt tot kwalitatief hoogwaardig onderwijs. “De collega’s in de teams pakken zelf de taken op en organiseren dat wat van hun wordt verwacht. Mijn taak als directeur is dan teruggebracht tot dat wat deze hoort te zijn: de inspirator en facilitator.”
Na de plenaire sessie werden de deelnemers verdeeld over zes workshops. Ferdinand Brand en Michel Jehee van Researchlab deelden de resultaten van het onderzoek professionaliseren van mbo docenten. Ferdinand: “Onze belangrijkste conclusie? Stimuleer docenten in gezamenlijke, duurzame professionalisering waarbij nieuwe dingen doen en reflecteren elkaar versterken. Samen met docent Cok Neven heb ik de workshop over onderzoekende houding en kritisch denken gedaan. Daarbij is de belangrijkste conclusie: kritisch denken is voor iedereen lastig, maar te leren. Vertragen en terugdenken over je denken helpt al ontzettend.”
Natuurlijk leiderschap
Het CIV Welzijn & Zorg verzorgde twee workshops op deze eerste practoratendag. Samen met kinderopvangorganisaties Junis en Eigen&Wijzer vertelden practor Désirée Bierlaagh en mboRijnland docent Véronique Hermans over het opleiden van een onderzoekende professional. De brug wordt gebouwd terwijl je erover heen loopt, vertelde Sylvia van Bergen, HR adviseur bij Junis: “De brug is in het begin nog niet mooi, er zitten gaten in en hij is wiebelig. Elke week heb ik contact met Véronique. Hoe gaat het met de studenten? Wat is nodig om de werkplek als uitgangspunt te nemen?” Véronique: “Het begint met het leren kennen van elkaars visie en waarden. Ik heb mij verdiept in het natuurlijk leiderschap en de pedagogische visie van Junis. Tijdens de lessen neem ik hun taal over. Zo spreek ik niet van instructie maar van werkwijzer, een term die Junis gebruikt.”
Student Isabeau dacht dat het leren van het vak iets heel individueels was. “Maar je werkt veel samen in werkgroepen. Daar leer je veel van.” Désirée: “Juist dat samenwerken en met elkaar reflecteren, onderzoeken en verbeteren is een belangrijke vaardigheid in de kinderopvang om goed bij te kunnen dragen aan de ontwikkeling van een kind.”
Praktijkonderzoek
Wat is de toegevoegde waarde van het practoraat, wil een deelnemer weten. Désirée: “Het practoraat onderzoekt met alle betrokkenen wat de meerwaarde is van deze nieuwe manier van leren: leren studenten het vak op zo’n manier dat het ook past bij wat de praktijk straks van ze vraagt? Wat vraagt het van ondersteuners bij het leerproces van de student en wat vraagt het aan randvoorwaarden vanuit onderwijs en werkpraktijk? Daarmee leren we van de ervaringen in dit project. Praktijkonderzoek richt zich op de voortgang van het project, dan dat alleen de doelen moeten worden gehaald. Zo kan het project zich door ontwikkelen én ontstaat er kennis die je breder kunt delen en gebruiken.”
Mirjam Companjen van Eigen&Wijzer vult aan: “We brengen twee culturen samen die elkaar geweldig kunnen versterken. Dit besef hebben én hier ruimte voor geven is van groot belang. Daarnaast is de meerwaarde dat je medewerkers bindt aan je organisatie. De studenten zijn de medewerkers van de toekomst. Dat is letterlijk zo in de praktijk. Investeren in zij-instromers brengt andere talenten in de organisatie. Met praktijkonderzoek werken we juist aan die kwaliteitskant op de grote vraagstukken die we hebben. Het zijn gedreven medewerkers die genieten van het werk en in deze tijd van personeelstekorten zijn deze studenten onderdeel van de oplossing. Zo stuur je als MT op toekomstig personeelstekort.”
Zorgtechnologie
Tijdens de workshop Met studenten bijdragen aan maatschappelijke relevante vraagstukken, spraken Désirée en Nellie Klaasen, docent mboRijnland en projectleider bij het CIV Welzijn & Zorg, met deelnemers over het praktijkonderzoek van het Experimenteerhuis in Zoetermeer. Studenten van verschillende opleidingen van mboRijnland doen hier voor langere tijd onderzoek. Centraal staat de vraag wat nodig is om langer slimmer thuis te kunnen blijven en wat de rol van zorgtechnologie hierbij kan zijn.
Edu Fisscher van Jong Senioren Zoetermeer is tevreden over de studenten, maar ook kritisch. “Natuurlijk is het vooral leuk om met mbo studenten samen te werken en bij te dragen aan hun ontwikkeling, maar soms is het lastig. Het is belangrijk dat je elkaars verwachtingen goed kent. Mijn tip? Maak vooraf goede afspraken. Als deelnemende partij buiten het onderwijs is het een meerwaarde dat je ook bezig bent met het leerproces van de studenten, en niet alleen met de onderzoeksresultaten.”
Ellis Klaij van de gemeente Zoetermeer benadrukt het belang van het samenwerken. “Als gemeente staan we voor grote opgaven. Dat kunnen we niet alleen. Alleen samen kom je verder, ook al gaat het dan soms minder snel.”
Proactief reageren
Nellie Klaassen reageert op de opmerking van Edu. “Het is belangrijk om structuur te geven aan studenten. En dat betekent dat je als docent soms ook op je handen moet zitten. Geef ze die verantwoordelijkheid, vaak pakken ze die, en soms niet. Later kijk je samen terug. Waarom heb je dat zo gedaan? Hoe ga je dat oplossen? Je coacht het leerproces. En deze manier van werken sluit nauw aan bij belangrijke competenties voor de beroepshouding van deze studenten Agogisch medewerker GGZ: proactief reageren, initiatief nemen, samenwerken, evalueren, reflecteren en risico nemen.”
Yassine Chaabar van Studio Moio herkent zich in de opmerking van Nellie: “Tijdens zo’n project is er bijna altijd wel een moment dat de motivatie bij sommige studenten inzakt. Soms kan het luiheid zijn, maar er kan ook wat anders aan de hand zijn, bijvoorbeeld thuis. Vanuit Studio Moio hebben we gemerkt dat het heel belangrijk is in contact te blijven met ze. Je mag best eens lummelen als student, maar waar komt het vandaan en wat zit erachter. Als je daar aandacht voor hebt, komt een student weer in beweging.”
Désirée Bierlaagh kijkt tevreden terug op de eerste practoratendag. “Het doel was om een interactieve werkplaats te creëren. Hoe leiden we, door goed samenspel tussen werkveld en onderwijs studenten op tot goede vakmensen? In de workshops kregen deelnemers vanuit verschillende invalshoeken praktische tips mee. Het mooie is dat er via de chatfunctie tussen deelnemers al contacten zijn gelegd om verder te praten. Kortom: mensen maken het verschil!
Wat mij betreft is deze practoratendag van mboRijnland in samenwerking met het CIV Welzijn & Zorg het begin van een jaarlijkse traditie.”