“Houd het technisch beroepsonderwijs overeind! Want we staan voor grote maatschappelijke uitdagingen op diverse gebieden ‒ klimaat, energie, zorg, infrastructuur, mobiliteit ‒ en techniek moet al die transities faciliteren. Techniek wordt de ruggengraat van de maatschappij.” Dit was de heldere boodschap van Doekle Terpstra, voorzitter Techniek NL tijdens de bijeenkomst ‘Onderwijs & Arbeidsmarkt’ op 7 februari.
Tijdens de bijeenkomst in het gebouw van mboRijnland in Gouda wordt duidelijk dat er wel een “gigantische uitdaging” ligt. Terpstra: “Zo’n 10-20 jaar geleden dachten we dat we er waren, met het technisch beroepsonderwijs. De ogen richtten zich op de routing mavo-havo, vwo en gymnasium. En het beroepsonderwijs werd beschouwd als ‘inferieur’. Bizar. Want intussen worden we steeds afhankelijker van goede vakmensen. Al die warmtepompen, oplaadpalen en toekomstige innovaties moeten namelijk wel door iemand worden aangelegd.”
Het imago van beroepsonderwijs
Het imago van het beroepsonderwijs moet dus veranderen. Bij leerlingen maar vooral ook bij hun ouders. Want vakmensen zijn nu én straks heel hard nodig in tal van sectoren. “In Duitsland hebben ze dat goed begrepen”, vertelt Terpstra.“Daar koesteren ze van oudsher vakmanschap en beroepsonderwijs. Wij in Nederland hebben vooral veel aandacht gegeven aan het algemeen vormend karakter van onderwijs. Maar wie nu kiest voor het technisch vmbo en mbo, kiest voor een toekomstbestendige baan. Dat moeten we echt tussen de oren krijgen. Anders zullen we die energietransitie nooit voor elkaar krijgen.”
Tekorten
Nu al signaleert Terpstra tekorten, die ‒ zo voorspelt hij ‒ alleen maar zullen oplopen. “We leiden mensen op van wie we nu weten dat ze straks geen plek zullen vinden omdat techniek nauwelijks meer in het pakket zit. En we laten het allemaal gebeuren.”
Eén ecosysteem van bedrijven en onderwijs
Het onderwijs en het bedrijfsleven moeten daarom worden samengebracht, bepleit Terpstra. “Ze moeten één ecosysteem gaan vormen.” Dat beaamt ook Jan van Laake, directeur Techniek & ICT mboRijnland. “We willen samen met bedrijven de toekomst in kijken: welke technologieën worden belangrijk, en hoe leiden we de leerlingen op? Want nu sleutelen we hier aan diesel, maar straks aan waterstof!” Hij vervolgt: “De grote vraagstukken spelen zich af buiten de school. Denk aan het openbaar vervoer, de nul-op-de-meterwoningen, het waterprobleem in Gouda, de groene daken. Daarom brengt mboRijnland het onderwijs naar buiten, in zogenaamde satellietlabs of living labs. In een living lab werken studenten samen met bedrijven aan het oplossen van een maatschappelijk vraagstuk, op locatie. Het gaat meer en meer om het samenbrengen van disciplines. Om clusteren.”
Regionale aanpak: clusteren
‘Clusteren’ is ook het sleutelwoord in het voorstel voor een regionale aanpak van Teun van Bokhoven, voorzitter van Duurzaamheidsplatform Gouda. “Doekle Terpstra heeft de opgave geschetst. Van Jan van Laake hebben we gehoord hoe het onderwijs al actief is en naar buiten wil treden. Nu moeten we vervolgstappen maken! Want bedrijven worden geconfronteerd met enorme opgaven. De opleidingen in de regio, de skills en expertise van uitstromende leerlingen, moeten matchen met de vraag vanuit het regionale bedrijfsleven. En dat gaat niet zomaar gebeuren. Ik vraag u: kunnen we de ecosystemen waarover Doekle sprak niet clusteren in thema’s, en bedrijven en onderwijs binnen die thema’s in onze Goudse regio bij elkaar brengen?”
Wethouder Thierry van Vugt onderstreepte dit belang. En hij ziet de gemeente als een actieve partij om de verbinding tussen het beroepsonderwijs en bedrijfsleven te versnellen. “Bij de uitvoering van nieuwe initiatieven op dit terrein kunnen jullie dus op steun van de gemeente rekenen”, zo stelde de wethouder.